Bilgi teknolojilerinde her gün bir yenilik çıkıyor. İnternet ağı web de yeniliklerden payını alıyor. Kısaca web 2.0 adlandırılan ikinci kuşak web, multimedyal bir boyut kazanmış, kullanıcı, statik rolünden sıyrılarak yüz binlerin ziyaret ettiği sitelere yazı yazıp, fotoğraf ekleyen, video çeken önemli bir unsura dönüşmüştü.
Üçüncü kuşak web, bir süredir uzmanların dilinde. Semantik web olarak da tanımlanan bu aşama, özetle, “makinelerin insanı anladığı aşamayı” ifade ediyor. Deutschlandradio’ya konuyu değerlendiren Alman uzman Moritz Metz, semantik web’de bilgisayar-insan ilişkisini şöyle tanımlıyor:
“Anlamak fiili belki burada konuyu tam anlamıyla yansıtmıyor. Bilgisayarlar veriyi tasnif edebilmeli, demek daha doğru olacak. Veriyi bir kelime ya da harf yığını olarak değil, ‘tanımlanabilir bilgi’ olarak değerlendirecekler.”
Birçok yeniliğin önünü açacak
World Wide Web’i geliştiren Tim Berners Lee, semantik Web’i birçok yeniliğin önünü açacak bir devrim olarak görüyor. Ancak Lee, bu tespiti yapalı 12 yıl geçti. Alman bilişim uzmanı Metz’e göre birçok şey umduğumuzdan daha yavaş ilerliyor. Semantik web denince hâlâ akla akademik seviyede projeler, ve kullanımı karmaşık uygulama ve platformların geldiğine değinen Metz, sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Henüz yaygın kullanıma geçilemedi. Wikipedia bu çalışmalarda merkezi bir rol oynuyor. İnsanların bilgiden tam olarak neyi kast ettiğini makinelerin kavraması biraz daha zaman alacak. Ama sonuçta henüz tahayyül dahi edemediğimiz birçok yeni imkâna kavuşacağız. İşte o zaman Web’in üçüncü sürümüne geçilmiş olacak.”
Öne çıkan uygulamalar
Semantik web arayışında birkaç platform öne çıkıyor. Bunlar arasındaki Alexandria, Alman hükümetince desteklenen Theseus isimli araştırma projesinin bir parçasını oluşturuyor. Proje tamamlanmış olmasına rağmen internet üzerinden kullanılabiliyor. Alexandria, ünlü kişiler, mekânlar ve olaylar hakkında yapılandırılmış bilgi sunuyor. Alexandria'da yer verilen verilerin büyük kısmını Wikipedia içeriğinin oluşturduğuna dikkat çeken Metz, şöyle devam ediyor:
“Haberler ve sosyal medya platformlarından elde edilen veriler de aktarılıyor. Bununla birlikte Alexandria kolay kullanıma sahip değil. Ayrıca tasarımı da çağdaşlıktan uzak. Wikipedia da ‘Semantic MediaWiki’ benzeri eklentilerle bu tür çalışmalara katılıyor. Wikipedia’nın semantik web projelerine mali destek veren kuruluşlar arasında Google da yer alıyor.”
Uzman Moritz Metz, Google’ın yalnızca bu alandaki projelere maddi destek vermekle kalmadığını, kendi platformunu da kurduğuna dikkat çekiyor. Google’ın 2012’de açtığı Knowledge Graph ile semantik web’i kitlesel kullanıma sunan ilk büyük platform olduğunu hatırlatan Metz, “Google yönetimi, projenin geliştirilmesine büyük önem veriyor. Microsoft’un arama motoru Bing, bu alanda Encyclopedia Britannica ile işbirliği yapıyor. Wolfram Alpha ise 15 Mayıs 2009’da kullanıma açıldı. Bu semantik arama motoru daha ziyade bilimsel konulara odaklanıyor” diye konuşuyor.